Nhiệt độ vùng rễ đóng một vai trò quan trọng trong việc đạt được sự tăng trưởng tối ưu của cây, hệ thống rễ của cây trồng là nơi diễn ra hai quá trình thiết yếu: hấp thụ nước và chất dinh dưỡng. Việc có nhiệt độ vùng rễ chính xác là điều quan trọng để những quy trình này diễn ra hiệu quả.
Vai trò của nhiệt độ vùng rễ trong việc hấp thu chất dinh dưỡng của cây
Nhiệt độ vùng rễ sẽ ảnh hưởng đến tốc độ cây trồng hấp thụ chất dinh dưỡng. Nếu nhiệt độ vùng rễ không được theo dõi và kiểm soát có thể ảnh hưởng đến năng suất cây trồng.
Khi nhiệt độ vùng rễ vượt ra khỏi phạm vi cho phép, cây sẽ không thể hấp thụ lượng nước và chất dinh dưỡng tối ưu. Tốt ưu nhất, bà con nên để nhiệt độ của dung dịch dinh dưỡng hoặc nhiệt độ nước tưới ở khoảng 18-220C.
Ngoài việc ảnh hưởng đến sự hấp thụ chất dinh dưỡng, nhiệt độ vùng rễ cũng ảnh hưởng đến khả năng cung cấp và hòa tan của oxy. Nếu nhiệt độ nước quá cao, cây có thể có nguy cơ thiếu oxy trong rễ. Mặt khác, nếu nhiệt độ nước quá thấp sẽ gây sốc cho rễ cây, làm giảm tỷ lệ trao đổi chất và làm cây chậm phát triển.
Ảnh hưởng của nhiệt độ vùng rễ đến cây khi không chính xác
Nếu bà con canh tác trên đất/ giá thể, nhiệt độ vùng rễ sẽ ít dao động hơn. Còn trong môi trường thủy canh, vùng rễ dễ bị biến động. Tuy nhiên, bất kể bà con đang sử dụng phương pháp trồng nào, điều quan trọng là phải theo dõi nhiệt độ vùng rễ và biết cách điều chỉnh nhiệt độ này.
Nếu nhiệt độ vùng rễ quá nóng hoặc quá lạnh trong một khoảng thời gian nhất định có thể dẫn đến việc cây không hoạt động, vì rễ sẽ không thể thực hiện các chức năng bình thường. Điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bình thường của cây cũng như năng suất cây trồng. Tương tự như vậy, nếu bạn đưa dung dịch dinh dưỡng hoặc nước tưới quá nóng hoặc quá lạnh, sự thay đổi nhiệt độ lớn và đột ngột này có thể khiến rễ cây bị sốc nhiệt.
Ngoài những tác động phổ biến được mô tả ở trên, đây là một số tác động khác có thể thấy nếu nhiệt độ vùng rễ quá cao:
- Gia tăng các phản ứng trao đổi chất, bao gồm cả sự gia tăng hấp thu chất dinh dưỡng. Điều này có thể gây ra các triệu chứng nhiễm độc chất dinh dưỡng: lá đổi màu, rễ dày lên hoặc hoại tử và thay đổi kích thước cũng như số lượng lá trên cây.
- Gia tăng mầm bệnh không mong muốn. Trong thủy canh, điều này có thể được ngăn chặn bằng cách đảm bảo môi trường vô trùng.
- Có ít oxy hòa tan hơn. Điều này sẽ tác động đến các quá trình quan trọng của cây như hô hấp.
Ngoài những tác động phổ biến được mô tả ở trên, đây là một số tác động khác có thể thấy nếu nhiệt độ vùng rễ quá thấp:
- Phản ứng trao đổi chất của cây sẽ chậm lại, cây sẽ dễ bị thiếu chất dinh dưỡng. Các triệu chứng có thể thấy như nhiễm clo giữa các gân lá, cây còi cọc, mép hoặc đốm lá màu nâu, lá bị hoại tử.
- Gia tăng mầm bệnh không mong muốn.
Cách làm giảm nhiệt độ vùng rễ
Khi nhận thấy nhiệt độ đang quá cao, có một số cách để điều chỉnh như sau:
- Nếu trồng trong môi trường thủy canh: Bà con chỉ cần theo dõi và khi cần, giảm nhiệt độ của dung dịch dinh dưỡng trong bể pha phân. Tùy thuộc vào ngân sách, bà con có thể sử dụng máy làm lạnh cơ học, có bộ điều chỉnh nhiệt tích hợp cho phép duy trì nhiệt độ được lập trình sẵn. Tuy nhiên, phổ biến và tiết kiệm hơn là các cuộn dây làm lạnh bằng thép không gỉ, có thể được lắp đặt trong bể pha phân. Ngoài ra, bà con có thể cân nhắc cách nhiệt bể pha phân vì điều này sẽ giúp duy trì nhiệt độ ổn định hơn.
- Nếu trồng trong môi trường đất/ giá thể: Trong đất/ giá thể, bà con sẽ gặp ít biến động nhiệt độ hơn, đặc biệt nếu loại đất/ giá thể bị nén chặt. Có một số phương pháp đã được thử nghiệm để giữ nhiệt độ vùng rễ mát hơn. Điều này bao gồm việc tận dụng các loại cây che phủ, được trồng giữa các loại cây trong vườn để tạo bóng râm, do đó làm mát cũng như ngăn chặn sự bốc hơi nước từ đất/ giá thể. Bà con cũng có thể sử dụng lưới cắt nắng trong những tháng nóng hơn, điều này có thể giúp giữ cho vùng rễ mát mẻ.
Cách làm tăng nhiệt độ vùng rễ
Khi nhận thấy nhiệt độ đang quá thấp, có một số cách để điều chỉnh như sau:
- Nếu trồng trong môi trường thủy canh: Một trong những cách đơn giản nhất để tăng nhiệt độ vùng rễ là tận dụng các bể chứa nước nóng nếu bà con sống ở khu vực thường có khí hậu lạnh. Ngoài ra, bà con cũng có thể sử dụng máy sưởi cơ học nếu có kinh phí đầu tư.
- Nếu trồng trong môi trường đất/ giá thể: Trong đất/ giá thể, bà con sẽ gặp ít biến động nhiệt độ hơn, đặc biệt nếu loại đất/ giá thể bị nén chặt.
Nếu nhiệt độ vùng rễ luôn quá thấp, bà con có thể áp dụng một số giải pháp kỹ thuật, như sử dụng thảm nhiệt có khả năng kiểm soát nhiệt độ. Hoặc một lựa chọn có tính kinh tế hơn là trải bạt địa toàn bộ vườn, giúp ngăn chặn sự thoát nhiệt từ đất/ giá thể.
